Hiện nay, ngoài dân tộc Kinh, toàn tỉnh Cà Mau có 13 dân tộc thiểu số cùng sinh sống, với 11.994 hộ, gồm 52.997 người, trong đó, nhiều nhất là dân tộc Khmer với 7.801 hộ, 33.439 người, dân tộc Hoa với 1.554 hộ, 9.418 người, còn lại là các dân tộc khác như: Mường, Tày, Thái, Nùng, Chăm, Gia Rai, Ê Đê, Si La, Cơ Ho, Xtiêng, Chu Ru. Các dân tộc thiểu số sống đan xen với cộng đồng người Kinh, chủ yếu ở khu vực nông thôn, nghề nghiệp chủ yếu là làm nông nghiệp.
Trưởng Ban Dân tộc của HĐND tỉnh Trần Chánh Quang, thăm, tặng quà
cho hộ dân tộc Khmer ở xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời
Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, nhiều chủ trương chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số được triển khai thực hiện, như chính sách về hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, giải quyết việc làm, vay vốn phát triển sản xuất, hỗ trợ về nhà ở, bảo hiểm y tế, miễm, giảm học phí, hỗ tợ chi phí học tập, đầu tư cơ sở hạ tầng về điện, đường, trường, thực hiện các chính sách hỗ trợ trực tiếp, người có uy tín, công tác bảo tồn bản sắc văn hoá truyền thống… việc thực hiện các chính sách đã góp phần từng bước giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là hộ dân tộc thiểu số nghèo, hộ dân tộc ở những vùng xung yếu, vùng sâu, vùng xa ổn định về chỗ ở, từng bước ổn định sản xuất, tạo việc làm cải thiện đời sống vật chất và tinh thần.
Mặc dù tình hình kinh tế - xã hội trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong những năm qua tiếp tục phát triển, đời sống của một bộ phận hộ đồng bào dân tộc được nâng lên, tuy nhiên qua các cuộc khảo sát, giám sát của Ban Dân tộc HĐND tỉnh, nhất là sau khi khảo sát tình hình đời sống đồng bào dân tộc Khmer tại các dự án định canh định cư tập trung và ở ghép tại huyện U Minh và Trần Văn Thời, thì tình hình đời sống của một bộ phận đồng bào dân tộc Khmer hiện còn gặp nhiều khó khăn; theo báo cáo của ngành chức năng hiện nay tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc (chủ yếu là dân tộc Khmer) còn khá cao, với 2.536 hộ, chiếm 23,28%, trong khi đó tỷ lệ hộ nghèo chung của tỉnh đến cuối năm 2014 chỉ còn 4,9%.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc còn cao, do đồng bào dân tộc sống tại các vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, kết cấu hạ tầng yếu kém, việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn hạn chế, thiếu tư liệu sản xuất; bên cạnh đó một bộ phận có trình độ thấp, không tiếp thu được phương thức sản xuất mới, không thể học nghề từ đó không phát huy được các chính sách hỗ trợ về vốn, tư liệu sản xuất của Nhà nước, dẫn đến việc chỉ biết bỏ sức lao động làm thuê làm mướn để kiếm sống; cá biệt vẫn có hộ còn mang tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, cộng đồng, thiếu ý thức tự lực, tự cường vươn lên thoát nghèo, ngoài ra có hộ không tiết kiệm trong chi tiêu, không có tích luỹ; có hộ sử dụng chính hỗ trợ cùa nhà nước sai mục đích, vốn vay thì sử dụng cho sinh hoạt hàng ngày, đất sản xuất thì cầm cố, san bán… từ đó không phát huy hiệu quả các chính sách. Mặt khác, hiện nay định mức hỗ trợ của một số chính sách còn thấp, trong khi bản thân hộ dân tộc đa số là nghèo khó, không có khả năng góp sức cùng với nhà nước thực hiện chính sách.
Khi thực hiện các dự án định cư cho đồng bào dân tộc,
phải lồng ghép với việc hỗ trợ đất sản xuất, đào tạo nghề, giải quyết việc làm
(Ành: Ban Dân tộc HĐND tỉnh khảo sát tại dự án ĐCĐC vàm kênh Lung Ranh, huyện U Minh)
Để thực hiện tốt việc giảm nghèo nhanh và bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, Ban Dân tộc HĐND tỉnh kiến nghị UBND tỉnh và các ngành chức năng, bên cạnh việc thực hiện các chính sách đối với đồng bào dân tộc cần trú trọng đến công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trình độ cho cán bộ làm công tác dân tộc, cũng như hộ đồng bào dân tộc; khi thực hiện công tác đào tạo nghề phải phù hợp với trình độ, sở trường của đối tượng đặc biệt phải gắn với việc giải quyết việc làm, cho vay vốn phát triển sản xuất, hỗ trợ tư liệu sản xuất, đất sản xuất; tích cực tập huấn, tuyên truyền nhân rộng các mô hình sản xuất tiên tiến, mô hình sản xuất mới, hiệu quả để đồng bào dân tộc học hỏi áp dụng. Đặc biệt, khi thực hiện các chính sách của Nhà nước cần có sự phối hợp, lồng ghép, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, chính quyền, mặt trận, đoàn thể nhằm phát huy tối đa hiệu quả chính sách, qua đó bước đầu đạt chỉ tiêu giảm 3% tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc hàng năm và phấn đấu giảm nhanh và bền vững tỷ lệ hộ nghèo trong thời gian tới.
Thanh Mộng